Иргэний оролцоо

Саяхан нэгэн ТВ нэвтрүүлэг үзэж суутал СОЛОНГОС улс иргэний дайны дараа газар нутаг нь асар их сүйдэж, газар нутгийн 16 хувь хүрэхгүй хувь нь ойн бүрхүүлтэй ихэнх газар нутаг цөлжилтийн гамшигт нэрвэгдсэн байсан тухай сонслоо. Солонгос улсын төрийн цэгцтэй бодлого иргэдийн оролцооны үр дүнд 50 хүрэхгүй жилийн дотор улс орны 67 хувийг ногооруулж чадсан байна. Бид бүхэн солонгос оронд очиж үзсэн болгон ямар сайхан ногоон бүрхүүл, цэвэр цэмцгэр, чийглэг байдгийг бэлхнээ мэднэ.
Яг өнөөдөр Монгол оронд цөлжилт газар авч газар нутгийн 12 орчим хувийг ойн сан эзэлдэг гэдэг улиг болсон статистик тоо сонссоор өдрөөс өдөрт байгаль экологи нь доройтож байгаа тухай яригдсаар байна. 2011 оныг БОЯ-аас ойн менежментийг сайжруулах жил хэмээн сүржин зарлаж олон дахин рекламдаж байсныг бид бүгд бас л мэднэ. Гэтэл юу хийсэн бол гэж сонирхтол өнөөдөр бид улсын хэмжээнд 1 сая мод тарилаа гэх мэдээллийг сайд нь хэлж байх юм. Энэ үнэхээр өрөвдмөөр байна.
Гэтэл Богд уулын урдхан Өвөр зайсанд миний очиж үзсэнээр тэтгэврийн өвгөн 2 сая шахам мод тарьсан суух юм. Үүнийг цөмөөр харьцуулаад нэгийг бодоцгооё. Монгол улсын яам агентлаг өнөөдөр юу хийж байна вэ иргэн хүн өнөөдөр цөлжилт уур амьсгалын өөрчлөлт гэж сүржигнэн ярихгүй ч хүсвэл бид монгол орноо ногооруулах ажлыг хийх хүч нь төрийн нүсэр апаратаас илүү гэдгийг би харж байна. Энд юу хэлэх гэсэн бэ гэвэл төр бол сайн гүйцэтгэгч биш гэдэгийг л тодотгох гэсэн юм. Ингээд энд иргэний оролцоог бодит утгаар нь бий болгож орон нутгийн эрх мэдлийн асуудлыг үүрэгжүүлж хариуцлагажуулж бас төлөвлөх эрхийг нь тодорхой болгоод өгвөл гол мөрөн ширгэсэн, агаарын бохирдол хэрээс хэтэрлээ, ойн сан ингэж сүйдсэн гэх урамгүй мэдээлэл багасч тодорхой ажлууд хийгдэнэ гэж бодож байна.
2008 оны сонгуулийн дараа УИХ-ын гишүүдийн гэсэн тодотголтой тойрогтой зарцуулдаг 10 сая төгрөгийн асуудал яригдаж нийгмийг багагүй бухимдуулж байсан. Гэтэл одоо бид УИХ-ын гишүүдийн тэр бумын асуудлыг тэгтлээ ярихгүй эсэргүүцэхгүй бараг л хүлээн зөвшөөрчихөөд байна. УИХ-ын гишүүд өнөөдөр хууль тогтоогчид болохоос мөнгө зарцуулдаг компаний захирлууд биш ээ. Энэ бүгдийг эрэгцүүлэхэд хүчгүй нь хүчтэйн өмнө буруутай гэдэг үг биелэл болох мэт Ингэж болох уу АН-ын бүсгүйчүүд ээ бид яах ёстой вэ
Энд 2001 оноос хэрэгжсэн Малайз улсаас экспортолсон ТУСТХуулийн балаг л гэж бас хэлэх хэрэгтэй байх. Энэ хуулиар Монгол улсын бүх эдийн засгийн эрх мэдлийг төвлөрүүлэн, орон нутгийн эрх мэдэл бие даан ажиллах боломжийг боймолсон урьд хожидод байгаагүй авилгын сүлжээ нөгөө талдаа нийгмийн бухимдал ядуурал сөрөг бүхнийг дагуулж байгааг бид харж байна. Өнөөдөр энэ хуулиар төсвийн үрэлгэн бодлго, мөнгө угаалт авилга хээ хахууль хэрээс хэтэрч байнаа
Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлагаар байгуулагдсан иргэний танхим иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх чиглэлд хийгдэж байгаа бодит ажил юм. Иргэний танхимыг аймаг дүүргүүд, сумдад байгуулан ажиллуулах санаачлагууд гарч байгаа мэдээллийг талархан хүлээж авч байгаа. Энд жинхэнэ утгаараа тухайн орон нутгийн асуудлыг орон нутгийн иргэд нь ярьж, бодит утгаар нь амьдарлаас урган гарсан хуулиуд төрөхөд их хувь нэмэр болно гэж бодож байна.
Тиймээс АН-ын эмэгтэйчүүд бид иргэний оролцоог нэмэгдүүлэх санаачлагыг дэмжин, ажиллаж амьдарч байгаа орчиндоо оролцооны үрийг тордон ургуулж, нийгмийг соён гэгээрүүлэх үүргээ нэр төртэй биелүүлцгээе гэж та бүгддээ уриалж байна.

Cонинд өгсөн анхны ярилцлага

Ìýðãýæëèéí ñîíãîëò
Эцэг эхчүүд хүүхийнхээ мэргэжил сонголтод ухаалаг хандаасай гэж хүсдэг.
Õºäºëìºðèéí òºâ áèðæèéí Ìýðãýæëèéí ÷èã áàðèìæàà îëãîõ ¿éë÷èëãýýíèé ãàçðûí äàðãà Ã.Îþóíáèëýãòýé òºãñºã÷èä ìýðãýæëýý ñîíãîõäîî þóí äýýð àíõààðàõ òàëààð ÿðèëöëàà.

-Òàíûõààð åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü òºãñºã÷èä ÿìàð ìýðãýæèë ñîíãîæ áàéíà?
-Áèä õèéñýí ñóðãàëòûíõàà ¿åýð õ¿¿õä¿¿äèéí ìýðãýæëèéí ñîíãîëòûí òàëààð ñóäàëãàà àâäàã. Ýíý ñóäàëãààíä ¿íäýñëýýä õýëýõýä õ¿¿õä¿¿ä èõýâ÷ëýí áàãø, ýì÷, ýäèéí çàñàã÷, õóóëü÷ áîëíî ãýäýã. Õàðèí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãóóä õºäºëìºðèéí çàõ çýýë äýýðõ ýðýëòòýé ìýðãýæëèéã ººðººð òîäîðõîéëîîä áàéãàà. Ýíý çºð¿¿ íü õ¿¿õä¿¿ä ìýðãýæëèéí òàëààð ìýäýýëýë õîìñòîé õîëáîîòîé. Ìýðãýæëýý ñîíãîõäîî õóâü õ¿íèé óð ÷àäâàð, ñîíèðõëîî á¿ðýí òîäîðõîéëæ ÷àäààã¿éãýýñ áóñäûã àÿëäàí äàãàõ íü ýëáýã áàéíà. Òýä ýã÷ íü ÷ þì óó äîòíû õýí íü íýã íü ýì÷ áàéõ, ºíãºö õàðàõàä áàíêíû àæèëòíóóäûí õèéæ áóé àæèë öýâýðõýí ñàíàãääàãààñ ìýðãýæëýý áóðóó ñîíãîõ öººíã¿é ãàð÷ áàéíà. Æèøýýëáýë áè ìýðãýæëýý àíõíààñàà çºâ ñîíãîîã¿éãýýñ äàõèí ñóðàëöàõàä õ¿ð÷ áàéñàí.
-Ýöýã ýõ÷¿¿ä õ¿¿õäèéíõýý ìýðãýæëèéí ñîíãîëòîä îðîëöîõ íü ò¿ãýýìýë áàéäàã. Ãýòýë ýíý íü áóðóó øèéäâýð ãàðãàõàä õ¿ðãýäýã?
-Òèéì ýý. Èéì õàíäëàãà ìàíàé ýöýã ýõ÷¿¿äèéí äóíä áàéäàã. Òóõàéí õ¿¿õýä ìýðãýæëýý ñîíãîõ òàëààð çºâëºãºº àâàõäàà ýöýã ýõòýéãýý õàìò èðæ áîëíî. Ãàíö óäàà çºâëºãºº àâàõ áèø îëîí óäàà ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñòýé óóëçñàíû ýöýñò íàñàí òóðøäàà õèéæ ÷àäàõ äóðòàé àæëàà ñîíãîõ áîëîìæòîé. Ìýðãýæèë ñîíãîëò бол маш хариуцлагатай хандах ёстой хүний амьдарлын чухал сонголт юм. Ìýðãýæèëòýé ÷ ò¿¿ãýýðýý àæèëëàõ ñîíèðõîëã¿é îëîí õ¿í áàéãàà íü ººðийн хамгийн сайн хийж чадах өөрийн дуртай өөрт àç æàðãàë àâ÷ èðäэг тэр л сонголтоо áóðóó õèéñíýýñ áîëäîã áàéõ. Õàðèí òýð àæëûã õèéõýýð àç æàðãàë мэдэрч улам ихийг хийх бүтээх урам зориг àâäàã áîë öààøäàà ºñºí äýâæèæ èðýýä¿éä ººäðºã ñàéõàí àìüäàðíà ø¿¿ äýý. Ààâ ýýæ íàð áóðóó çºâëºãºº ºãâºë õ¿¿õäèéíõýý íàñàí òóðøèéí àìüäðàëä õàð ìºð ¿ëäýýõ ýðñäýëòýé. Èéìýýñ õ¿¿õä¿¿äèéíõýý ìýðãýæèë ñîíãîëòîä эцэг эхчүүд ухаалаг хандаасай ãýæ áîääîã. Îðîëöñîí òîõèîëäîëä çºâ òàëààñ íü íºëººëæ, õóâü õ¿íèé óð ÷àäâàð, äóð õ¿ñëèéã õàðãàëçñàíû ¿íäñýí äýýð çºâëºãºº ºãºõ õýðýãòýé.
-Ìàíàé íýã íàéç óã íü íÿ-áî. Áàãàäàà ãåîëîãè÷ áîëîõûã õ¿ñäýã áàéñàí ÷ ààâ ýýæèéíõýý ¿ãýíä îðîîä íÿ-áî áîë÷èõñîí. Õî¸ð õ¿¿õýäòýé áîëîõîîð ÷ òýð ¿¿ íîâøèéí, ìºí㺠áîäñîí àæèë ãýæ áàéíãà ìóóëäàã, àìüäðàë íü ÷ ººäòýé áèø áèø áàéäàã?
-Íýãýíò ìýðãýæëýý áóðóó ñîíãîñîí ýìýãòýé õ¿íèé õóâüä àëäààãàà çàñàõàä á¿ð õýö¿¿ áîëíî. Äàõèàä äóðòàé ìýðãýæëýýðýý ñóðàëöúÿ ãýõýýð õ¿íòýé ñóóæ, õ¿¿õýä ãàðãàæ, õàìòûí àìüäðàë çîõèîìîîð áàéäàã, ãýòýë ìýðãýæëýý áóðóó ñîíãîîä ò¿¿íäýý äºðºâ òàâàí æèë çàðöóóë÷èõñàí áàéäàã. Äàõèàä ñóðàëöâàë öàã õóãàöàà, ìºí㺠ñàíõ¿¿ãýý íýìæ çîõèöóóëàõ õýðýãòýé áîëíî. Õ¿í á¿ðò äàõèàä ñóðàëöàõ áîëîìæ òýð á¿ð áàéäàãã¿é. Èéìä àíõíààñàà ìýðãýæëýý çºâ ñîíãîõûí òóëä ñàéí áîäîõ õýðýãòýé.
-Ýöýã ýõ÷¿¿äèéí çºâëºãººíººñ ãàäíà ººð ÿìàð õ¿÷èí ç¿éëèéã ìýðãýæëýý ñîíãîõäîî àíõààðàõ âý?
-Ìîíãîë Óëñàä óóë óóðõàéí ¿éëäâýðëýë õóðäàöòàé õºãæèæ áóé ºíººãèéí íºõöºëä èéì ìýðãýæèëòýí õýðýãòýé áàéíà. ¯¿íòýé õîëáîîòîéãîîð òóõàéí õ¿í ýíý ìýðãýæëèéã áè õ¿ññýí ÷ õ¿ñýýã¿é ÷ ñîíãîõ ¸ñòîé þì áàéíà ãýæ àâòîìàòààð îéëãîäîã òàë áèé. Òýãýýä ÷ íèéãìèéí áàéäëààñ ¿¿äýýä çàðèì ýöýã ýõ “×è åð íü áàðèëãûí ìýðãýæèëòýé ë áîë. Òýãýõã¿é áîë àìüäðàëã¿é áîëíî. Õýðýâ ýçýìø÷èõâýë ÿäàæ ÷è õîîëòîé, тийм òºãðºãèéí öàëèíòàé” ãýж зөвлөх нь нийтлэг байна. Ýíý çºâëºãºº ìýðãýæèë ñîíãîëòîä èõ íºëººëäºã. Гэхдээ өнөөдөр ч мөн адил Áàãø, ýì÷, ýäèéí çàñàã÷, õóóëü÷ áîëîõ ñîíãîëòûã õèéæ áóé õ¿¿õä¿¿ä төгсөчдийн дунд дийлэнх байгааг á¿ãäèéã íü áóðóóòãàõã¿é. ßàãààä ãýâýë òýäíèé äóíä àâúÿàñòàé ÷àäàëòàé, тэр мэргэжлийг ýçýìøèõèéã ÷èí ñýòãýëýýñýý õ¿ñäýã õýñýã áèé. Òýä ýäãýýð ìýðãýæëèéã ýçýìøýýä àìæèëò ãàðãàæ òààðíà. Ãýõäýý ë èõýíõ íü áóñäûã àÿëäàí äàãàëäàæ áóé íü èëò ìýäýãääýã. Æèøýýëáýë íýã àíãèéí 40 õ¿¿õäèéí àðâàí õýä íü áàãø, ýäèéí çàñàã÷ áîëíî ãýæ ÿðüäàã. ¯íýíäýý á¿õýë á¿òýí àíãèéíõàí ãàðûí òàâàí õóðóóíä áàãòàõ òîîíû ìýðãýæèë ýçýìøèõèéã õ¿ñäýã ãýâýë õóäëàà. Òýäíèé çàðèì íü óðëàã, ñïîðòûí, техник технологийн хүнс хөдөө аж ахуйí ãýõ÷èëýí òºðºë á¿ðèéí ìýðãýæèë ýçýìøèõ ур чадвар, боломж нөөц байгаа. Ýíý á¿õýí íü ìàíàéõíû ìýðãýæëèéí òàëààðõ îéëãîëò ìóó áàéãààãààñ ¿¿äýëòýé. Òóõàéëáàë íàìàéã íýã óóëçàëòàä îðîëöîõ ¿åýð ðàäèî òåëåâèçèéí äóóíû òåõíèê÷ äóòàãäàëòàé áàéäàã òàëààð ÿðèãäñàí. Òýð ìýðãýæëèéí ñàéõíûã, áàñ ýðýëòòýé áàéãàà òàëààðõ ìýäýýëëèéã õ¿ì¿¿ñò õ¿ðãýýã¿éãýýñ ýíý òàëààð ìýäýõã¿é ë áàéíà. Äóóíû èíæåíåð, òåõíèê÷ äóòàãäàëòàé áàéãààã òýð ÷èãëýëýýð àæèëëàäàã õ¿ì¿¿ñ ë ìýäýõýýñ áóñàä õ¿í ìýääýãã¿é áîëîõîîð õ¿¿õäýäýý ýíý ìýðãýæëèéã ýçýìøèõèéã çºâëºõã¿é ø¿¿ äýý.
-Äýëõèé äýýð 9000 ãàðóé ìýðãýæèë áàéäàã ÷ ìîíãîë÷óóä¿¿íèé äºíãºæ 50 ãàðóéõíûã íü ñàéí ìýääýã òàëààð òàíàéõààñ òàðààñàí ìýäýýëýëä äóðäñàí áàéíà ëýý. ßàãààä áèä òýð îëîí ìýðãýæëèéí òàëààð ìýääýãã¿é þì áý?
-Òýð òàëààðõ äýëãýðýíã¿é ìýäýýëëèéí ñàí одоогоор áàéõã¿é áàéíà. Èéìä áèä ¿¿íèéã õóðäàí íºõºæ ñóðãóóëèà òºãñºõ ãýæ áóé õ¿¿õä¿¿äýä, àæèë õàéæ áóé õ¿ì¿¿ñò ãýõ÷èëýí òóõàéí èðãýíèéã ìýðãýæëýý ñîíãîõ ýãçýãòýé ¿åä íü хэрэгцээтэй мэдээллийг õ¿ðãýõээр ажиллаж байна. Ìÿíãàíû ñîðèëûí ñàíãààñ ýíý ÷èãëýëýýð íýã òºñëèéã хэргжүүлж эхлээд байгаа. Ýíý òºñëèéí áàãèéíõàíòàé áèä õàìòðàí àæèëëàæ áàéíà. Ìýðãýæëèéí ñîíãîëò ãýäýã áîë òóõàéí õ¿íèé àìüäðàëûí ñîíãîëò áàéäàã. Èéì ÷óõàë ñîíãîëò õèéõ ãýæ áóé òºãñºã÷äºäºº õàíäàí ìàø õàðèóöëàãàòàé õàíäààðàé ãýæ çºâëºõ áàéíà. Ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãàä õàíäàí çºâëºãºº àâ÷ øèéäâýðýý ãàðãàõàä èë¿¿äýõã¿é. ¯¿íýýñ ãàäíà ÷àìàéã õàìãèéí ñàéí ìýäýõ ýýæ ààâ çýðýã äîòíû õ¿ì¿¿ñòýéãýý çºâ뺺ðýé. Ìýðãýæëýý àíõíààñàà çºâ ñîíãîõ íü òóõàéí òºãñºã÷èéí èðýýä¿éä ìàø ÷óõàë. Àëäàà ãàðãàõã¿éí òóëä ìýðãýæëèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéг ìàø ñàéí îëæ àâàõ õýðýãòýé. Èéì ìýäýýëëèéã îëæ àâàõ áîëîìæòîé ìýðãýæëèéí òàëààð ìýäýýëýë ºãäºã ÿìàð áàéãóóëëàãóóä áàéäãèéã ìýäýõ øààðäëàãàòàé áîëíî. Òóõàéëáàë ìàíàé áàéãóóëëàãà äýýð î÷âîë ãàíöààð÷èëñàí çºâëºãºº àâàõ áîëîìæòîé.
-Èéì çºâëºãºº àâàõ òîõèîëäîëä ÿìàð òºëáºð ºãºõ âý?
-Ýíý ¿éë÷èëãýý ¿íý òºëáºðã¿é. Ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñýýð ñîíèðõëîî òîäîðõîéëóóëæ, ìýðãýæëèéíõээ ñîíãîëòûã õèéõ ÷èãëýëèéã òîãòîîëãîæ áîëíî. Õóâü õ¿íèé ººðèéíõ íü õ¿ñýë ñîíèðõëûí ¿íäñýí äýýð ãàíöààð÷èëñàí çºâëºãººã ºãäºã. Õýðýâ òóõàéí õ¿í çºâëºãºº àâàõ ãýæ èðâýë ìàíàé ìýðãýæèëòí¿¿ä õ¿ëýýí àâ÷ ¿éë÷ëýõýä áýëýí. Ìàíàéõ ñýòãýëç¿é÷, ìýðãýæëèéí òàëûí çºâëºãººã ºãäºã çºâëºã÷ íàðòàé. Ýöýñò íü òà á¿õíèé ñîíãîëò ìýðãýí áàéõ áîëòóãàé õýìýýí åðººå.

Иргэний оролцоо

Иргэний оролцоо энэхүү сэдвийн дор өөрийн бэлдсэн илтгэлээ та бүхэндээ хүргэж байна.
Хүн бүр адилгүй хүлэг бүхэн жороогүй гэдэг ардын маань зүйр үр байдаг билээ. Өнөөдөр бид өөрсдийн амьдарч байгаа нийгэмдээ өөр өөрийнхөөрөө үнэлэлт дүгнэлт хийж, бас буримдаж явдаг нь нууц биш ээ. Тийм ч учраас үр хүүхэд хойч үе маань амьдрах энэ л орчин ахуй, цаашлаад нийгмийн амьдарлаа өөдрөг сайхан, баталгаатай байгаасай гэж чин сэтгэлээсээ хүсч, өөрийнхөө чадах тэр л хэлбэрээр өөрийгөө илэрхийлэхээр ирсэн бүсгүйчүүд маань энд цугласан гэдэгт итгэлтэй байна. Энэ ч зөв юм. Үнэхээр зөв. Яагаад гэвэл бид ардчилсан эрх чөлөөт нийгэмд амьдарч байгаа шүү дээ.
Яг өнөөдөр бид эрүүл аюулгүй, сэтгэл амар амгалан амьдарч чадаж байна уу? гэж та бүхэн өөрөөсөө нэг асуугаарай! Тиймээ гэж хариулах хүн бараг л олдохгүй байхаа. Учир нь бидний амьдран байгаа энэ нийгэмд маань ажилгүйдэл дагасан ядуурал нэмэгдэж архидалт гэмт хэргүүд хавтгайрч, өлсгөлөн дутуу гуцуу амьдарлыг дагасан нийгмийн бухимдал газар авч ядуусын арми өдөр өдрөөр хүрээгээ тэлсээр байна.
Ингэлээ гээд бүгдэд хавтгайруулан зүгээр суусны төлөө нь мөнгө тараах биш ээ. Энэ бол яав ч бодлого биш. Иргэний оролцоог бодит утгаар нь дэмжиж албан бус хөдөлмөр эрхлэлтийн үүргээр нийгэмд бий болгосон эдийн засгийн үр ашгаар тооцож төрөөс дэмжих шаардлага байна гэж үзэж байна. Жишээ нь дүүргийн тохижилтийн ажил гэдэг нэрээр жил бүр л бөөн бөөн мөнгө тавиад хийгээд байдаг өнөөдөр хийгээд дараа онд нь бахь байдгаараа л байна. Энд бол жинхэнэ иргэдийн оролцоо үүсгэл санаачлагыг дэмжин иргэдээр хөдөлмөрлүүлээд хөлсийг нь төлдөг энэ л бодлого зохицуулалт хэрэгтэй гэж харж байна. Гэтэл энэ дүүргийн тохижилт нэртэй жил бүр мөнгө устаж үр дүнгүй байгаа ажлыг тухайн дүүргийн иргэдийн үүсгэл санаачлагаар хийвэл тэнд ажлын байр бий болж ядаж өөрөө хийсэн ажлаа хүн сүйтгэхгүй шүү дээ. Мөн хогны асуудал, орчноо ногооруулах зэрэг асуудлуудад иргэдийн сайн санаачлага ажил хийх хүсэл эрмэлзлийг нь төрөөс бодлогоор дэмжиж өгвөл ТББ-ууд иргэдийн оролцооны байгууллагууд чадваржин иргэний оролцоо бодит утгаараа хэрэгжих боломжтой. Энэ мэт олон олон асуудал байна.
Бид хий дэмий уриа лоозон ярихдаа гол нь биш ядаж л иргэд өөрсдийн бичил орчныхоо асуудалд өөрсдөө оролцох боломж нөхцлийг бүрдүүлэх шаарлагатай байна. Үүнийг хийхийн тулд Та бид зөвхөн гэр ажлаасаа илүү гарахгүй өдөр хоногийг өнгөрөөсөөр, бүхнийг бэлэнчилж, өнөөдөр бусдын эрх, маргааш чиний эрх зөрчигдөж байгааг анзаарч тоохгүй байсаар бидний өмнөөс хэн нэгэн гарч ирээд илбийн мэт сайхан болгочих юм шиг харсаар суутал цаг хугацаа биднийг хүлээлгүй хойч үе, үр хүүхэддээ ийм л нэг бараан нийгмийг хүлээлгэж өгөх нь ээ.
Бид өнөөдөр асар өргөн уудам нутаг дэвсгэр, дэлхийн улс орнуудын атаархал төрмөөр газрын баялагтай иим сайхан нутаг дэвсгэрийн эзэд хэмээн өөрсдөөрөө бахархан цээжээ дэлдэх дуртай. Гэвч өнөөдөр баялаг хуваарилалт иргэн бидний оролцоо дутмаг байгаагаас тэгш бус хувиарлагдан баян хоосны ялгаа хирээс хэтэрч, бидэнд холбоотой асуудлыг бидний оролцоогүй бидний нэрлэж сурснаар дээрээс бүхнийг шийдэж байна.
Тэгвэл бид өнөөдөр яах ёстой вэ?
Иргэн бүр өөрсдийн идэвх оролцоогоо нэмэгдүүлье! Өөрсддөө хамааралтай асуудлыг сонирхож, оролцдог байя! Үгээ хэлж суръя! Хүлцэнгүй дорой байдалдаа өнөөдрөөс эхлээд цэг тавья. Тиймээс АН-ын эмэгтэйчүүд бид ажиллаж байгаа салбар бүртээ, өөрийн амьдарч буй бичил орчиндоо өөрчлөлтийг хийж, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх чиглэлд идэвхтэй ажиллаж нийгмийг соён гэгээрүүлэх үүргээ нэр төртэй биелүүлцгээе гэж та бүгддээ уриалж байна.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Миний мэдэх Улаанбаатар хот

Улаанбаатар хот миний монголын нийслэл билээ. Энд миний мэдэхээр хотын соёл хотын ганган дэгжин бүхийл зүйл байдаг тийм л сайхан бүр азийн цагаан дагина гэж хүртэл нэрлэдэг байсан нь саяхан мэт. Гэтэл өнөөдөр манай нийслэл хог шороо элдэв муу муухайдаа дарагдаад нэг л онцгүй, хотын хөдөө болжээ гэж ярих нэгэн байхыг би өөрийн чихээрээ сонсоод энэ бүхнийг хэн нэгэнтэй хуваалцмаар санагдлаа. Нээрээ ч зах зээлийн нийгэм эхэлж хүн бүхэн хотыг зорин амьдрал ахуйгаа дээшлүүлэхээр хөдөөний их нүүдэл төвлөрөлийг бий болгосон. Энэ нь бидэнд сайн сайхан хөгжил дэвшил муу муухай бүхнийг бүгдийг зэрэг авч ирсэн. Хотын утаа, агаарын бохирдол, ачаалалаа даахаа болисон зам, тэр гэхийн тэмдэггүй олон олон төлөвлөлтгүй байшин барилга, энэ бүх хотын шийдэгдэхгүй байгаа бүхнээ хуучин хотдоо үлдээгээд нэгэнт хийсэн алдаагаа засах гэж бие биенээ хэмлэлдэж, буруутан хайхаа больё. Ингэж хий дэмий бөөн бөөн мөнгийг урсгаж суухаар хөгжил дэвшил гэдэг бол урагшаа харсан зөв бодлого, төлөвлөгөө, төлөвлөлт байх ёстой гэж ойлгож байна. Энэ бүгдийг нуршихын учир нь бид Улаанбаатар хотоо эндээ орхиод дахиад нэгэн шинэ хотыг байгуулах хэрэгтэй гэдэгтэй олон хүн санал нийлнэ байхаа... Миний мэдэх Улаанбаатараа гэж арай л биш юмаа

Хөх хотын Технологийн Их сургуульд 100 оюутан сургана.

Бид Хөх хотын Технологийн Их сургуультай хамтын ажиллагааны гэрээ байгууллаа. 2009 оны 9-р сард тус төвөөс эхний ээлжинд 100 оюутан сургахаар тохиролцов. Энэхүү гэрээ нь таван жилийн хугацаатай байгуулагдсан. Тус сургуульд суралцах оюутнууд нэг жил хэлний бэлтгэлд суралцаад дараагийн дөрвөн жил сонгосон мэргэжлээрээ суралцаад бакалаврын зэрэгтэй төгсөнө. Манай төрийн бус байгууллага нь эхний ээлжийн 100 хүүхдийг говийн аймгуудаас сонгон шалгаруулж авахаар шийдсэн. Учир нь эдгээр аймгуудад уул уурхайн том төслүүд хэрэгжиж энэ чиглэлд мэргэжилтэй ажилтан болоод мэргэжилтэн асар их хэрэгцээтэй байна. Манай байгууллагатай хамтран ажиллах Дорноговь, Өмнөговь зэрэг аймгууд нь газрын баялаг ихтэй, уул уурхайн бүс нутаг учир энэ чиглэлийн төсөл хөтөлбөрүүдэд боловсон хүчнүүдийг ихэвчлэн гадаад орноос тэр дундаа БНХАУ-ын мэргэжилтнүүдийг авч ажиллуулдаг юм байна. Бид сурагчдаа сонгон шалгаруулж авахдаа хамгийн гол нь энэ чиглэлд суралцах сонирхолтой нутагтаа ирж ажиллах мөн ерөнхий шалгалтын оноо, хэлний шалгалтын оноо зэргээр жагсааж байж элсүүлнэ. Бидний гол зорилго бол монгол улсдаа үндэсний боловсон хүчнийг уул уурхай, хими технологийн чиглэл бусад боловсруулах үйлдвэр, барилга, зам гүүрийн инженер, геологи хайгуул, зэрэг манай оронд нэн тэргүүнд хэрэгцээтэй, дутагдалтай байгаа мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх явдал юм.

Энгийн иргэдээ өмөөрөхүй

Онцгой байдал зарлаад 4 хонов. Байнгын шуурхай мэдээлэл цацагдаж байна.Байдал дээрдэж байх шиг. Хэлмэгдэгсдэд сэтгэл санаа болоод эд хөрөнгийн тусламжууд өгсөөр том компаниуд хямд аргаар өөрсдийгөө рекламдах алтан боломж. Харин тэд бид ч ялгаагүй энгийн ард түмнээ мартчихлаа. Хамгийн харамсалтай нь 700-аад иргэдийг хорьж цагдаж тамлан зовоож байна. Танил тал хамаатан садан гайгүйтэй мөнгөтэй төгрөгтэй нэг нь л гарч байгаа болохоос бусад нь бол тэнд зовсоор сууна. Эдгээр хүмүүст өөрийгөө өмгөөлүүлэх мөнгө төгрөг мэдээж байхгүй л байгаа. Эрх баригчид энгийн иргэдээ буудаж алчихаад гүрийгээд өөрсдийгөө байнга өмөөрч буруу мэдээлэл цацаж байгаа юм чинь эдгээр баривчлагдсан нөхдүүдийг юу ч гэж гүтгэн гүжирдэж магадгүй. Тэдэнд тусламж хэрэгтэй байгаа бид гараа сунгахгүй бол олигариуд гараа сунгахгүй шүү. Бүгдээрээ эдгээр иргэддээ чадах бүхнээрээ туслацгаая. Тэдэнд хэн ч хадивийн данс нээж өгөхгүй хэн ч тэдний хойноос харамсахүй шүү дээ. ЭНгийн иргэд буруугүй. Сонгуулийг луувирдсан болоод луувирдуулсан нөхдүүд буруутай. Энгийн иргэд үүний золиос болох ёсгүй.

Эргэцүүлэл

Бид Ардчилсан шударага сонгуулиар төрийн түшээдээ сонгодог.Энэ 2008 оны сонгууль юу болоод өнгөрвөө. Монголын ард түмнийг шоконд оруулсан сонгуулийн мэдээ,ХУ намын мэдэгдлүүд ар араасаа цуварсаар байлаа.Сонгуулийн дүн албан ёсоор гараагүй байхад баярласан хэрээ бархирав гэдгийн үлгэрээр Баяр тэргүүтэн ТY-ээр бие биедээ баяр хүргэж дургүй хүртэл алга ташин баяраа тэмдэглэж эхлэв. Энэ бүхэнд бухимдсан ард түмэн үнэхээр тэсгэл алдан өөрсдийн хийсэн сонголтондоо итгэж ядан төв талбайдаа цуглаж эхэлсэн. Энд ард түмэн үгээ хэлж, ийм байх ёсгүй гэх мэтчилэн эсэргүүцлээ илэрхийлж байлаа. тэд иргэний хөдөлгөөний нөхдүүдийг хүртэл үг хэлүүлэхгүй индэр дээрээс буу энд ард түмэн үгээ хэлнэ та нар ашиг хонжоо хайгчид хэрэггүй гэж шаардаж байсан. Энэ цуглаанд маш олон хүмүүс жирийн иргэд ирсэн байсан. Дараагийн өдрийн болсон үйл явдыг эргэцүүлэн бодоход энэ нь үнэхээр шоконд орсон ард түмэн юу ч хийхээс буцахгүй болсныг харууллаа гэж бодож дүгнэж сууна. Ард түмэн ядуу байна. Төрийн эрхэнд байнгын суух хүсэлтэй тэр зөөлөн сэнтийнээс салах дургүй олигариудад ард түмэн уур бухимдлаа гаргалаа. Мэдээж энэ хэмжээнд хүртэл байдал хурцадсан нь бидэнд буюу ард түмэнд ашиггүй. учир нь тэд хаалттай хуралдаад л бөөн бөөн мөнгөний тоо ярилцаж батлаад л... Бидний татвар төлөгчдийн мөнгөөр л энэ бүхний хохирлыг барагдуулна. Энэ бол асуудал биш. Эрдэнэт хүний амь нас сүйдчихээд байхад тоож байгаа хүн бараг харагдахгүй юм аа. Харин миний тийм хөгжим, эд хөрөнгө, гээд л нулимс дуслуулаад телевизээр гараад байх юм. Энэ бүгдийг уйдаж залхтлаа хараад эцэст нь эх орон ард түмнээ уландаа гишгэж, хуурч гарч ирсэн эрхэм нөхдүүд ирэх 4 жилд юу хийх бол доо хэмээн сэтгэл өвдөж сууна даа

Манай гэр бүл

ЛИШ ЧУУЛГАНД ТӨЛӨӨЛӨГЧӨӨР ОРОЛЦСОН СЭТГЭГДЭЛ.

Ардчилсан эмэгтэйчүүдийн холбооноос зохион байгуулсан лиш дээд чуулганд оролцлоо. Хамгийн сонирхолтой нь манай төгсөгч найман төлөөлөгч тэнд байлаа. Бид чуулганд оролцсон төрийн албан хаагч болон иргэдийн хурлын төлөөлөгчидтэй мөр зэрэгцэн улс эх орныхоо хөгжил дэвшлийн тухай мөн бидэнд хамгийн үнэтэй ардчиллын тухай бидний хамгийн том алдаа болсон нутгийн өөрөө удирдах ёсны гажуудлын тухай илтгэл, мэдээллүүдийг сонслоо. Энэ чуулганд оролцож байгаа хөдөө орон нутгийн төлөөлөгчидтэй санал сэтгэгдлээ хуваалцаж байхад аймаг сум орон нутагт Иргэдийн Төлөөлөгчийн Хурлын үүрэг роль ёс төдий, Засаг даргынхаа ам гарыг харсан байдал хэвээрээ байгаа гэдгийг уулзаж санал солилцсон бүгд ярьж байлаа. Мөн ИТХ-ын тухай манай иргэдийн дунд ойлголт бараг байхгүй байгаа нь түүний эрх мэдэл бие даасан байдал нь засаг даргаас доогуур байгаатай холбоотойг ч тэд хэлж байлаа. Тиймээс бид одоо л энэ байдлаа засч залруулахгүй бол оройтно гэдгийг илтгэгчид болон тэнд хуран чуулагсад ярьж байлаа. Үүнийг одоо л хийхгүй бол хэзээ хийх вэ? бид л хийхгүй юм бол хэн хийх вэ? гэсэн бодолтойгоор төрийн ордноос гарлаа би.

Үүрэг хүлээсэн бүсгүйчүүд

Энэ нэвтрүүлэгт оролцох саналыг хүлээж аваад ямар ч бэлтгэлгүй мэдээлэлгүй орсон. Цэргийн Их Сургууь дээрээс хувцсаа солиод үүрэг даалгавар аваад гарахад яг л цэрэг болчихсон юм шиг сэтгэгдэл төрж байсан. Ингээд та бүхэндээ тэр нэвтрүүлгийн бичлэгийн хэсгээс толилуулъя.